Steeds meer zorg kan (gedeeltelijk) digitaal plaatsvinden. We spreken over hybride zorg als je gebruikmaakt van een combinatie van digitale zorg en zorg op locatie. Je hebt digitale vaardigheden nodig om hybride zorg te gebruiken. Want als je niet weet hoe je een app kunt downloaden of hoe je kunt inloggen, kun je ‘m ook niet gebruiken. Deze digitale vaardigheden zijn niet alleen van belang voor patiënten en cliënten, maar natuurlijk ook voor zorgprofessionals en mantelzorgers. Zij begeleiden de patiënt en cliënt bij het gebruik van digitale middelen.

Verbeteren digitale vaardigheden

Gelukkig bestaan er veel initiatieven om mensen te helpen met het verbeteren van de digitale vaardigheden. Ook als patiënten of cliënten geen toegang hebben tot een smartphone of computer, zijn er oplossingen. In dit artikel lees je meer over het verbeteren van digitale vaardigheden.

Feiten & cijfers

In 2022 maakte 46% van de mensen van 12 jaar of ouder een online afspraak met huisarts of specialist. En 12% gebruikte al slimme gezondheidsapparaten. We zijn daarmee koploper in Europa, samen met Denemarken. Dit bleek uit onderzoek van het CBS.

De E-healthmonitor 2022 van het RIVM, Nivel en NeLL toont aan dat steeds meer zorgverleners de meerwaarde zien van digitale zorg. 58% van de zorgverleners maakte in 2022 bijvoorbeeld gebruik van beeldbellen. Verder gebruikten verpleegkundigen vaker digitale technieken om de veiligheid van de patiënt of cliënt te bewaken, zoals een digitale controle op het gebruik van medicijnen (zoals de medicijndispenser). Dit steeg het afgelopen jaar met 11%, naar maar liefst 49%.

Hybride zorg

Hybride zorg wordt dus steeds belangrijker. Dat geeft wel wat uitdagingen. Want volgens Pharos heeft 1 op de 5 Nederlanders van 12 jaar en ouder beperkte digitale vaardigheden. En 25% van alle zorggebruikers geeft aan een gebrek aan kennis en vaardigheden te hebben om e-health te gebruiken. Dit bleek uit de E-healthmonitor 2021.

Beperkte digitale vaardigheden bij patiënten en cliënten

Biedt jouw zorginstelling thuismonitoring, waardoor een patiënt/cliënt zijn eigen gezondheid kan bijhouden door aan thuismeten te doen? Dan is het belangrijk te controleren of de patiënt/cliënt ‘digivaardig’ genoeg is. Ga hierover open het gesprek aan. Je kunt hierbij de Toolkit #zokanhetook gebruiken. Ook Pharos biedt ondersteuning aan zorginstellingen. Zij hebben onder andere een quickscan ontwikkeld om te helpen bij dit gesprek.

Tips voor zorgorganisaties

Niet alleen patiënten, cliënten en hun mantelzorgers kunnen soms wat hulp gebruiken bij het verbeteren van digitale vaardigheden. Ook zorgorganisaties halen voordelen uit ondersteuning. En kunnen daardoor hun patiënt/cliënt weer beter helpen. Bekijk of beluister de volgende informatie:

  1. De Handreiking Patiëntondersteuning van het Vliegwiel neemt je mee in het proces dat zorgaanbieders doorlopen bij het organiseren van patiëntondersteuning. Hiermee kun je een goede afweging maken in de keuze voor ondersteuningsvorm(en). Ook de andere tools & toolkits helpen hierbij.
  2. In de Podcast #zokanhetook komt regelmatig het onderwerp digitale vaardigheden aangestipt. Bijvoorbeeld in de 2e aflevering: Dragen digitale hulpmiddelen bij aan aandacht voor de patiënt?
  3. Zorg voor innoveren maakte een Handreiking digitale vaardigheden voor zorgorganisaties. Hiermee verbeter je de digitale vaardigheden van zorgmedewerkers. Zodat zij patiënten en cliënten beter kunnen ondersteunen.
  4. Ben je wijkverpleegkundige? Maak gebruik van de Praatplaat #zokanhetook om in gesprek te gaan met je cliënt over digitale zorg. Om samen te beslissen wat het beste werkt.
  5. De coalitie Digivaardig in de zorg ontwikkelde deze brochure voor projectleiders, met gouden tips voor het vergroten van digitale vaardigheden in zorgorganisaties. Verder vind je op hun website lesmateriaal per zorgsector.
  6. Ontwikkelt je organisatie zelf e-health? Zorg ervoor dat deze gemakkelijk te gebruiken is door iedereen; ook door mensen met beperkte digitale vaardigheden. Tips vind je op de website van Pharos.
  7. De Kennisbank Digitale Zorg van Vilans biedt informatie over diverse digitale middelen die op dit moment ingezet worden in de zorg.
  8. Bekijk het webinar Digitale vaardigheden & implementatie digitale zorg, of één van de andere webinars op onze website.
  9. Luister naar de podcast Diva’s in de zorg, over digitale vaardigheden in de (ouderen)zorg. Of beluister één van de andere podcasts op onze website.
  10. Plaats de Digifit challenge op het intranet van je zorgorganisatie. De Digifit challenge bestaat uit dagelijkse challenges om op een speelse manier je digivaardigheden te verbeteren.
  11. Meld je aan voor de bijeenkomsten van Digivaardig in de zorg.
  12. Bekijk alle handige hulpmiddelen van Digivaardig in de zorg voor ziekenhuizen en zorg thuis.

Tips voor patiënten, cliënten en mantelzorgers

Werk je met een patiënt, cliënt of mantelzorger met beperkte digitale vaardigheden? Zij kunnen hun digitale vaardigheden verbeteren op verschillende manieren:

  1. De openbare bibliotheek biedt vaak ondersteuning bij het verbeteren van digitale vaardigheden. Zo organiseren bibliotheken vaak workshops en inloopspreekuren. In de agenda van de bibliotheek van jouw gemeente, kun je zien wat zij organiseren. Dit staat vaak ook in huis-aan-huisbladen. Of neem telefonisch contact met de bibliotheek op. Meer informatie over oefenen met digitale zorg in de bibliotheek: bekijk deze video.
  2. Ook hebben veel bibliotheken een Informatiepunt Digitale Overheid, waarbij iedereen terecht kan voor vragen over overheidszaken maar ook over zorg. Je hoeft hiervoor geen lid te zijn van de bibliotheek. Daarnaast beschikken bijna alle bibliotheken over vrij te gebruiken computers met internet. Deze zijn ook voor niet-leden.
  3. In de Digitale Zorggids van de Patiëntenfederatie Nederland, vind je meer informatie over apps, persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO’s) en kun je terecht voor hulp bij digitale zorg.
  4. De website Digivitaler heeft gratis video’s met uitleg en voorbeelden over digitale zorg.
  5. Vereniging SeniorWeb biedt persoonlijke ondersteuning bij het gebruik van digitale middelen. Bijvoorbeeld met online computerlessen, cursussen in de buurt en een telefonische hulpdienst.
  6. Bij de Helpdesk Digitale Zorg kun je terecht voor hulp bij digitale zorg, bijvoorbeeld bij het gebruik van een persoonlijke gezondheidsomgeving. Zij zijn op werkdagen bereikbaar op het nummer 085 130 45 75.
  7. Bel de gratis Digihulplijn bij vragen over computer, laptop, telefoon of tablet. Zij zijn bereikbaar op nummer 0800 1508.