Intervisie: bijeenkomsten voor opschalingsuitdagingen in de zorg

Intervisie is een bekende methodiek en er zijn veel vormen denkbaar. Het Vliegwiel richt zich met name op projectleiders en zorgverleners. Met als doel opschaling van hybride zorgvormen te stimuleren. Je kunt behoorlijk vastlopen tijdens de implementatie of opschaling van een hybride zorgvorm. Je weet soms niet waar je moet beginnen of hoe je knelpunten kunt wegnemen. Hoe doen anderen dit? Om de denkkracht en ervaringen van andere organisaties te verbinden, organiseren we vanuit het Vliegwiel regelmatig intervisiebijeenkomsten. Op deze pagina lees je meer over hoe je intervisie toepast op jouw opschalingsuitdaging.

Stappen in intervisiemethode

Intervisie: wat is dat eigenlijk?

Bij intervisie kijk je in groepsverband naar een specifiek probleem of een specifieke vraag die leeft. Dit doe je met 6 tot 15 personen per keer. Soms focussen we op één onderwerp en soms pakken we meerdere kleine vragen of problemen aan.

Doel intervisie

Het doel van de intervisiebijeenkomst is het krijgen van inzicht in hoe deze casus te behandelen en het oplossen van de ervaren knelpunten. De deelnemers van de intervisie stellen vragen en de facilitator begeleidt de bijeenkomst.

Onderwerp intervisie

Het onderwerp van gesprek is een ingebrachte casus uit de praktijk van één van de deelnemers. Deze casus is een korte beschrijving van een situatie waarin de casusinbrenger zelf een actieve rol heeft.

Stappen in de intervisiemethode

Het is belangrijk dat er bij de start een concreet knelpunt of duidelijke behoefte ligt vanuit de praktijk. Het Vliegwiel gebruikt vaak een knelpuntenanalyse op basis van een oorzaak-gevolgdiagram als basis.

Naar aanleiding van knelpunten uit de praktijk, bereiden we de intervisiebijeenkomst goed voor aan de hand van een casus. Deze casus halen we op in de praktijk (bijvoorbeeld via de online community). We vragen een zorgverlener/projectleider om de praktijkcasus in te brengen tijdens de intervisiebijeenkomst.

Het is ook mogelijk om tijdens de intervisie te vragen of er actuele vragen en/of dilemma’s zijn. Samen met de groep kun je dan bepalen wat de voorkeur heeft om te behandelen tijdens de bijeenkomst.

Aan de hand van de knelpuntenanalyse en de ingebrachte casus, maak je een inschatting voor wie de intervisiebijeenkomst interessant kan zijn. Je kunt de uitnodiging voor de bijeenkomst breed verspreiden. Geef duidelijk aan:

  • wat het doel is van de bijeenkomst;
  • voor wie het interessant kan zijn;
  • welke vragen mensen hebben over het onderwerp;
  • wat de gevraagde tijdsinvestering is (1,5 uur).

Vaak is de doelgroep van de intervisiebijeenkomst een zorgverlener of projectleider die een bepaalde zorginnovatie al inzet, of wil gaan inzetten. Verschillende organisaties zijn aanwezig om zoveel mogelijk van elkaar te leren.

De agenda van de intervisiebijeenkomst kan zijn:

  • Kennismaking
  • Toelichting op de knelpuntenanalyse
  • Uitleg van de casus door de casus-inbrenger
  • Samen sparren over de uitdagingen in de casus

Kies een werkvorm voor de bijeenkomst.

Werkvorm: focusmethode

Je kunt verschillende werkvormen toepassen. Eén van de werkvormen om een lastige kwestie klein te krijgen, is de focusmethode. Dit gaat als volgt.

  • De casus-inbrenger licht zijn/haar casus kort toe (5 minuten).
  • De deelnemers stellen gerichte vragen (geven nog geen advies/oplossingen) (15 minuten).
  • Iedere deelnemer vult de volgende zin aan: ‘De centrale vraag is …’ (5 minuten).
  • De casus-inbrenger koppelt terug:
    – Welke inzichten levert dit op?
    – In welke richting moet ik verder zoeken?
  • Daarna komt de adviesronde waarbij deelnemers op zoek gaan naar oplossingen (15 minuten).
  • Evaluatie: Wat heeft de intervisiebijeenkomst opgeleverd aan inzichten, bewustwording, oplossingen en tips? (5 minuten).

Werkvorm: speedsparren

Een andere werkvorm die je kunt gebruiken, heet ‘speedsparren’. Dit geeft vaak veel energie en nieuwe inzichten. Speedsparren gaat als volgt.

  • Je verdeelt de groep in twee groepen: vragenstellers en meedenkers.
  • Er zijn drie rondes van acht minuten.
  • In iedere ronde legt de vragensteller een vraag voor en geeft de meedenker een concreet advies.
  • Na drie rondes krijgen de vragenstellers vijf minuten om te noteren wat ze hebben opgestoken.
  • Vervolgens worden de rollen omgedraaid en zetten we dezelfde stappen.

Wil je meer voorbeelden van intervisiemethodes? Bekijk de intervisiemethodieken op deze website.

Het werkt prettig om de deelnemers van de intervisiebijeenkomst de mogelijkheid te bieden om na de bijeenkomst met elkaar in contact te blijven. Dit kan bijvoorbeeld via e-mail, een Whatsapp-groep of online community. Zo breiden de deelnemers hun netwerk uit en stimuleer je hen met elkaar verder te leren. De casus kan gedeeld worden, inclusief de oplossingen vanuit de casus-inbrenger. Daarnaast weten de deelnemers elkaar makkelijk te vinden bij vragen en/of oplossingen.

Tijdsinvestering

Een intervisiebijeenkomst vraagt ongeveer de volgende investering van de diverse betrokkenen:

(klik op de afbeelding voor een grotere versie)

Tijdsinvestering intervisiemethode

Voorbeelden

Een zorginstelling uit Midden-Nederland bracht een casus in over de medicijndispenser. De zorginstelling is versneld gestart met de medicijndispenser. Het personeel heeft weinig scholing gehad en er heerst weerstand bij de zorgmedewerkers. Er is ook enorme drukte bij de leverancier van de medicijndispenser, waardoor storingen niet snel worden opgepakt. Dit veroorzaakt stress bij de zorgmedewerkers. Hoe pakken andere organisaties dit aan?
Samen met verschillende afgevaardigden van zorgorganisaties hebben we gekeken naar dit probleem. Er werden oplossingen aangedragen over de inzet van key-users, in-house trainingen en er kwam een analyse op de storingen.

Een zorginstelling in Brabant bracht een casus in over leefstijlmonitoring, met als doel te achterhalen of kwetsbare ouderen nog wel thuis kunnen blijven wonen. Door de inzet van leefstijlmonitoring kwamen ze er bij een cliënt achter dat zij soms wel 10 keer per uur de voordeur open en dicht deed. Door naar een betere daginvulling te kijken (en meer sociaal contact te creëren) nam dit af. Dit gaf de cliënt en familieleden veel rust. Samen met (beleids)adviseurs, wijkverpleegkundigen en projectleiders is gekeken naar de implementatie, financiering en scholing van leefstijlmonitoring. Het bespreken van deze onderwerpen gaf voldoende handvatten om te starten.

Voordelen intervisiemethode

  • Ervaringskennis benutten, bundelen en verspreiden.
  • Van elkaar leren (impliciete kennisoverdracht).
  • Je krijgt inzicht in de kleine drempels uit de praktijk.
  • Je verbindt partijen aan elkaar, men weet elkaar hierna goed te vinden (o.a. via online community).
  • Laagdrempelig kennis vergaren.

De intervisiebijeenkomst in het kort

  • Organisator: procesbegeleider van de bijeenkomst
  • Aantal deelnemers: ongeveer 6 – 15 personen
  • Duur van één sessie: 1,5 uur
  • Vorm: online (maar kan ook fysiek)
  • Werkvorm: inbreng van casus en/of aanwezigheid casus-inbrenger
  • Verspreiding: online community, nieuwsbrief, social media

‘”Ik vond de intervisiebijeenkomst erg interessant. Ik heb zowel struggles als best practices gehoord. Dit is goede input voor het traject dat wij straks gaan starten.”

Jeannette de Groot, adviseur productbeheer en ontwikkeling Pieter van Foreest

Spelregels

  • Creëer een veilige omgeving waarbij iedereen elkaar laat uitpraten, alle meningen goed zijn en de inhoud binnen de groep blijft. Zorg dat je als procesbegeleider de spelregels aan het begin verteld.
  • Neem de bijeenkomst niet op. Zo voelt niemand zich bezwaard zich te uiten.
  • Gebruik de chat tijdens de bijeenkomst, zodat iedereen zijn/haar vragen kan stellen.
  • Zorg voor 6 tot 15 deelnemers om een goede discussie te krijgen.
  • Zorg voor goede procesbegeleiding. Haal in 1,5 uur zoveel mogelijk kennis op en breng kennis op een gestructureerde wijze (via een casus en het stellen van vragen aan de casus-inbrenger). Tips voor goede procesbegeleiding:
  • Zorg voor structuur en afbakening van het onderwerp.
  • Probeer de casus te verbreden zodat iedereen iets aan de input heeft.
  • Wees alert op oordelen.
  • Gebruik verschillende werkvormen zodat het interactief en inspirerend blijft.